Wiadomości
- 8 października 2023
Mały Ksiónże po naszymu! Klasyka literatury przetłumaczona na gwarę cieszyńską
Rostomili, Mały Ksiónże po naszymu uż je zrobióny. Ksiónżka je pieknie zrychtowano - mo twardóm okładke a farbiste obrozki - mówi pochodzacy z Kończyc Małych Tómek Sochacki. Zapraszamy do przeczytania krótkiego wywiadu z popularyzatorem języka i kultury Ziemi Cieszyńskiej!
Ada Ryłko: Skąd zaczerpnął Pan inspirację do tłumaczeń? Podobne przekłady, w tym także Mały Książę, powstają w etnolekcie górnośląskim. Czy w związku z tym pomyślał pan: a dlaczego by nie wydać książek w gwarze cieszyńskiej?
Tómek Sochacki: Jo prawiym dycki tak, że cieszyńskóm rzeczóm idzie rzyc a opisać wszystko - cały wielkucny Świat, co ón je kole nas. Każdy tekst, co ón je napisany po polsku idzie zrychtować po naszymu, yny trzeja wiedzieć jako a nie śmi sie tego robić na siłe. Rychtowani ksiónżek na cieszyńskóm rzecz to je przeogrómnie fajno przigoda a przi tej przileżytości sie człowiek poradzi spómnieć kupa starucnych słów, co jich uż ani nie rzóndzymy na każdo. Na Górnym Ślónsku je wiyncyj ksiónżek napisanych jejich godkóm, tóż jo se prawiym my Tustelocy nie sóm jako liwy, ale też przeca mómy naszóm szumnóm rzecz.
To nie pierwsza książka, jaką przetłumaczył pan na naszą gwarę. Jakie dzieła literatury ma pan jeszcze na swoim koncie?
Kapke Ksiyngi Rodzaju, Ewangelije podle Świyntego Mateusza, Kubusia Puchatka a Małego Ksiyncia.
Czy gwara cieszyńska ma ustalony zapis, tak jak ślōnskŏ gŏdka?
Jo jóm piszym jako słyszym, podobnie jako to robiła moja Starka Zofija. Cieszyńskóm rzecz idzie napisać literami, co jich mómy w jynzyku polskim. Je abeceda, co go używajóm na Górnym Ślónsku, ale jo se myślym, że jak sie pisze po naszymu polskimi literami, to idzie z tymi tekstami trefić to ludzi aji kansik z Polski, kierzi po naszymu nie umióm, ale se aspóń lahko poczytajóm. Podle mie nie trzeja żodnej abecedy - nejważniejsze je, coby dycki pisać po naszymu ganc jako sie słyszy.
Wydał pan wiele innych książek o tematyce regionalnej. Czy do tej pory otrzymywał Pan wsparcie instytucjonalne - ze strony ośrodów kultury, fundacji, samorządu?
Na ksiónżki, co żech jich napisoł pinióndze mi dowali ludzie, kierzi jich chcieli mieć dóma. Dycki, jak żech chcioł zrychtować ksiónżke, to żech robił ściepke (zrzutke) a każdy tak wpłacił dostowoł ksiónżke z mojóm dedykacyjóm. Od żodnych gmin, miast ani GOK-ów żech nigdy nic nie dostoł. Kieby ni ludzie, to by mojich ksiónżek wubec nie było.
Jak można zdobyć Małego Ksiyncia po naszymu?
Mały Ksiónże po naszymu to je ksiónżka, co my na nióm dostali grejcary od Banku Spółdzielczego w Cieszynie, ze Stowarzyszynio Olza, ze Starostwa Powiatowego a z Gminy Hażlach. Skyrs tego bydymy jóm dować do szkół ganc za darmo, coby se dziecka poczytały aji tóm światowóm literature po naszymu. Jakisik ksiónżki wziyni nasi spónsorzi a bydóm jich dować baji dzieckóm na konkursach cieszyńskij rzeczy. Kozoł żech se wydrukować 100 ksiónżek, co jich przedujym tym, kierzi mi wpłacóm jakisik pinióndze na zrzutke. To sóm ci wszyscy, kierzi kupili kiejsi moji poprzedni ksiónżki. Na 600 ksiónżek Małego Ksiyncia my dostali grejcary od sponsorów, co żech o nich uż rzóndził na poczóntku.
Gdo ksiónżka chce mieć dóma, to niech wlezie tukej:
O Tómku Sochackim
Dotychczas Tómek Sochacki oprócz Małego Księcia po naszymu napisał 3 książki i nie były to tłumaczenia, ale jego autorskie teksty: „Cosik mało wiela Wóm chcym powyrzóndzać”, „Cieszyński Szlabikorz a ku tymu cosik wierszym po naszymu” (cieszyński elementarz), oraz „Starzikowe rzóndzyni, Starczyne jodło a kapke filozofiji".
Na co dzień prowadzi stronę w internecie: http://www.gwaracieszynska.com, oraz na FB: facebook.com/cieszynskorzecz. Ma również kanał na YouTubie: @gwaracieszynska. Zasiada w jury konkursów gwarowych, które odbywają się w powiecie cieszyńskim, jest też zapraszany do szkół, żeby poopowiadać dzieciom "po naszymu".
T. Sochacki jest również zapraszany przez organizacje pozarządowe na różne imprezy, na których występuje jako prowadzący "po naszymu", lub opowiada o tradycjach Ziemi Cieszyńskiej. Od czasu do czasu pojawia się w mediach: lokalnych portalach, czy radiu, gdzie promuje naszą mowę.
Komentarze
Zgodnie z Rozporządzeniem Ogólnym o Ochronie Danych Osobowych (RODO) na portalu cieszyn.news zaktualizowana została Polityka Prywatności. Zachęcamy do zapoznania się z dokumentem.