Debata Fundacji Batorego i Świetlicy Krytyki Politycznej w Cieszynie

Organizatorzy zapraszają w sobotę 17 maja w godzinach od 16.00 do 17.30 do Świetlicy Krytyki Politycznej w Cieszynie (ul. Przykopa 20) lub do oglądania transmisji na profilu na[/b] Facebooku oraz na kanale YouTube. Debata będzie tłumaczona na polski język migowy.

Historia Polski, której uczymy w szkołach bywa mitotwórczą interpretacją. Zdarza się przecież - szczególnie, gdy urodziliśmy się w Wałczu lub Cieszynie - że wybitnie scentralizowana historia, którą znajdujemy w podręcznikach dzieje się gdzieś daleko od miejsca, które odczuwamy jako swoją ojczyznę.

Jak w kraju takim, jak Polska uwolnić się od opowiadania historii, która skutkuje bezradnością i nadwrażliwością? Czy możliwa jest taka opowieść, która buduje poczucie wspólnoty i sprawczości, nie pomijając przy tym trudnych i bolesnych momentów? Czy mitotwórcza funkcja historii musi iść w parze z manipulacją i zniekształceniem, czy też istnieje sposób na stworzenie inspirujących narracji bez zacierania prawdy o przeszłości? Jakie mechanizmy psychologiczne i społeczne sprawiają, że pewne narracje historyczne zyskują dominującą pozycję? Jaką rolę w kształtowaniu naszej tożsamości odgrywają lokalne i regionalne historie, często pomijane w podręcznikach?

W dyskusji udział wezmą:

• Michał Bilewicz (autor książki-finalistki Traumaland. Polacy w cieniu przeszłości)
• Karolina Ćwiek-Rogalska (autorka książki-finalistki Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty)
• Łukasz Galusek (dyrektor programowy Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie)
• Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego).

Fryderyk Nietzsche w słynnym eseju „O pożytkach i szkodliwości historii dla życia” przestrzegał: Istnieje stopień bezsenności, przeżuwania, zmysłu historycznego, na którym to, co żyje, ponosi szkodę i w końcu ginie, czy to człowiek, czy naród, czy kultura. Jednak zachwalana przez Nietzschego „moc zapominania” (czy jak nazywa to Stanisław Soyka „cud niepamięci”) w niewielkim stopniu dana jest człowiekowi, szczególnie w polskim „Traumalandzie”, gdzie wyparte tragedie przodków powracają w postaci narodowej nadwrażliwości, nieufności, narcyzmu.

Ustanowiona i przyznana po raz pierwszy w 2022 roku przez Fundację Batorego Nagroda im. Marcina Króla ma wspierać rozwój debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości, tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości, poszukiwania odpowiedzi na kryzys demokracji oraz wartości demokratycznych oraz poszerzania przestrzeni intelektualnego dyskursu ponad podziałami.

W połowie marca Kapituła Nagrody wybrała pięć książek-finalistek czwartej edycji konkursu:

• Michał Bilewicz, Traumaland. Polacy w cieniu przeszłości, Wydawnictwo Mando,
• Michał Brzeziński, Paweł Bukowski, Jakub Sawulski, Nierówności po polsku. Dlaczego trzeba się nimi zająć, jeśli chcemy dobrej przyszłości nad Wisłą, Wydawnictwo Krytyki Politycznej,
• Karolina Ćwiek-Rogalska, Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty, Wydawnictwo RN,
• Eliza Kącka, Wczoraj byłaś zła na zielono, Wydawnictwo Karakter,
• Tomasz Szerszeń, Być gościem w katastrofie, Wydawnictwo Czarne i Dom Spotkań z Historią.

Zwycięski tytuł ogłoszony zostanie 29 maja. Już teraz zapraszamy do oglądania transmisji z uroczystości ogłoszenia książki-laureatki.

Przed ogłoszeniem książki-laureatki tegorocznej Nagrody Fundacja Batorego organizuje w różnych miastach publiczne debaty z autorami książek nominowanych do Nagrody oraz innymi ważnymi uczestniczkami i uczestnikami polskiej debaty intelektualnej.

Więcej informacji o Nagrodzie oraz lista nominowanych w tegorocznej edycji książek znajduje się tutaj: https://www.batory.org.pl/forumidei/nagroda-im-marcina-krola/nagroda-im-marcina-krola-2025/

Więcej informacji o debacie: https://www.batory.org.pl/wydarzenia/nierownosci-po-polsku-i-bez-tabu-co-nas-dzieli-ekonomicznie-i-jak-o-tym-nie-mowimy/